Oświetlenie w nowoczesnych wnętrzach – kilka praktycznych wskazówek

Nowocześnie urządzone wnętrza są bardziej wymagające pod względem oświetlenia od tych, z którymi mieliśmy do czynienia jeszcze pięć dekad temu. Powodów jest kilka. Najistotniejszym z nich jest łączenie przez współczesne wnętrza wielu różnych funkcji. Każda z nich wymaga zwykle odrębnego oświetlenia, które z jednej strony wyznacza przestrzeń tej strefy, z drugiej umożliwia jego komfortowe użytkowanie.

Oświetlenie, poza główną funkcją użytkową, bardzo często pełni też rolę dekoracyjną. Dziś zadaniem opraw oświetleniowych jest nie tylko rozjaśnienie wnętrza, ale także kształtowanie i ozdabianie przestrzeni. Nie wolno zapominać również o tym, że w zależności od rodzaju pomieszczenia oraz pełnionej przez niego funkcji, wymagania co do oświetlenia będą zupełnie inne.

Najważniejsza zasada

Światło dzienne odgrywa ogromną rolę w życiu człowieka. Pod wpływem promieni słonecznych organizm ludzki przyswaja niektóre witaminy i mikroelementy. Słoneczne dni poprawiają nasze samopoczucie, podnoszą nastrój oraz dodają energii. Zaburzenie naturalnego cyklu dnia i nocy oraz niedobór światła słonecznego mają niekorzystny wpływ na człowieka. Pogarszają jego nastrój, sprawiają, że staje się bardziej śpiący i apatyczny.

Bardzo istotną kwestią staje się dobór oświetlenia sztucznego w taki sposób, by jak najbardziej przypominało światło naturalne. Wpływ oświetlenia na ludzki organizm szczególnie będzie widoczny w okresie jesienno-zimowym. Ograniczony dostęp do światła słonecznego wymaga kompensacji właściwie dobranym natężeniem i barwą światła sztucznego.

Barwa światła i jej wpływ na człowieka

Aranżując wnętrze pod względem oświetlenia, należy zwrócić szczególną uwagę na dobór barwy światła do funkcji pomieszczenia. Inną barwę światła należy zastosować w salonie, a inną w pomieszczeniu przeznaczonym do pracy i nauki. Światło o barwie ciepłej wprowadza do wnętrza przytulny nastrój, sprzyja odprężeniu i relaksowi. Doskonale sprawdzi się w pomieszczeniach przeznaczonych do wypoczynku, takich jak salon czy sypialnia. Światło o barwie zimnej zmniejsza uczucie komfortu, ale sprzyja koncentracji i mobilizuje do działania. Warto stosować je w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy i nauki. Do niektórych pomieszczeń poleca się też wprowadzenie światła o barwie neutralnej, balansującej pomiędzy barwą ciepłą a zimną. Takie światło najlepiej sprawdzi się jako oświetlenie główne w kuchni oraz łazience.

Jak sprawdzić, jaką temperaturę barwową ma źródło światła? Wartość ta wyrażona jest w Kelvinach (K) i powinna zostać oznaczona na jego opakowaniu. Światło o barwie ciepłej przyjmuje wartości nie wyższe niż 3000 K, o barwie neutralnej w zakresie 3000 – 5300 K, a światło o barwie zimnej powyżej 5300 K.

Funkcje oświetlenia

O ile dawniej wybór oświetlenia często sprowadzał się do montażu jednej lampy sufitowej, o tyle współcześnie projektanci wnętrz są znacznie bardziej kreatywni. Oświetlenie ma nie tylko rozjaśnić pomieszczenie, ale także efektownie wyglądać, budować atmosferę wnętrza, tworzyć odpowiedni nastrój, dekorować i umożliwiać komfortowe wykonywanie rozmaitych czynności manualnych.

Te wymagania sprawiły, że ze względów praktycznych podzielono oświetlenie na trzy różne grupy: oświetlenie ogólne, miejscowe i dekoracyjne. Oświetlenie ogólne zazwyczaj montuje się na suficie, w centralnym punkcie pomieszczenia. Jego zadaniem jest równomierne oświetlenie całego wnętrza. Stanowi ono zwykle tło dla innych źródeł światła.

Oświetlenie miejscowe, często określane też funkcyjnym, stosuje się w celu doświetlenia trudno dostępnych i zacienionych miejsc. Mogą to być przestrzenie, do których nie dociera światło słoneczne lub ogólne, wnętrza szaf albo miejsca, w których, z uwagi na wykonywane czynności, potrzebujemy jasnego światła. Przykładem może być blat roboczy w kuchni oraz strefa w okolicy lustra w łazience.

Rolą oświetlenia dekoracyjnego jest podniesienie walorów estetycznych aranżacji, eksponowanie jej wybranych elementów i kreowanie nastroju w pomieszczeniu.

Źródło światła

Aranżując pomieszczenie z udziałem światła, współcześni konsumenci mają do wyboru znacznie więcej opcji niż jeszcze 50 lat temu. Oprawy oświetleniowe zróżnicowane pod względem wielkości, kształtu i zastosowanych materiałów, a także różne źródła światła sprawiają, że wybór jest niekiedy bardzo trudny.

O ile pierwotnie do dyspozycji konsumentów pozostawały tradycyjne żarówki, dziś można wybierać pomiędzy żarówkami (tradycyjnymi lub halogenowymi), lampami LED oraz świetlówkami. Między poszczególnymi źródłami światła występują zasadnicze różnice w natężeniu i barwie światła, zużyciu energii oraz czasie świecenia. Istotna pozostaje także kwestia ceny, która w zależności od źródła światła również będzie się znacznie różnić. Do najtańszych należą tradycyjne żarówki, jednak świecą one zdecydowanie krócej niż lampy LED i pobierają znacznie więcej energii. Decyzja co do wyboru konkretnego źródła światła powinna zatem zostać wyważona i przemyślana. Warto wziąć pod uwagę takie kwestie jak: cena, długość świecenia, zużycie energii, barwa i intensywność światła, funkcja pomieszczenia.

O czym warto pamiętać?

Przemyślane aranżacje z udziałem światła mogą prezentować się bardzo efektownie i dekoracyjnie, nie tracąc przy tym na funkcjonalności. Istotny jest taki dobór opraw i źródła światła, aby umożliwiał komfortowe funkcjonowanie w pomieszczeniu i współgrał z pełnioną przez nie funkcją.

W pomieszczeniach wielofunkcyjnych oświetlenie często przejmuje rolę elementu architektonicznego, który wyznacza poszczególne strefy funkcjonalne. Pomimo tego, że fizycznie będzie to jedna, niepodzielona przestrzeń, dzięki zastosowaniu oświetlenia ogólnego w salonie, funkcyjnego nad stołem w jadalni oraz dekoracyjnego w okolicy strefy wypoczynkowej, wyodrębnione zostaną miejsca o różnym charakterze i przeznaczeniu. Taki sposób budowania przestrzeni przy pomocy oświetlenia stwarza we wnętrzach duże możliwości aranżacyjne. Warto stosować go w różnych pomieszczeniach, a do aranżacji dobierać różne źródła światła oraz oprawy w celu uzyskania kompozycji funkcjonalnej i efektownej wizualnie.